Het Pauperparadijs

 Het Pauperparadijs

Theaterbewerking van een indrukwekkende roman

Suzanna Jansen legde met het boek Het Pauperparadijs een van de meest intrigerende verhalen uit de Nederlandse geschiedenis bloot. Het Pauperparadijs vertelt een van de meest dramatische, verborgen geschiedenissen van Nederland. In de 19e eeuw was de armoede in Amsterdam en andere steden enorm. Tienduizenden weeskinderen en paupers werden op een schip gezet naar Drenthe om daar een heropvoeding te krijgen. Maar wat begon als een idealistisch experiment om de armoede uit te roeien, liep in de praktijk uit op een drama.

Het theaterspektakel Het Pauperparadijs trok de afgelopen jaren meer dan 130.000 bezoekers. In de zomer van 2020 keert de voorstelling opnieuw terug naar Het Gevangenismuseum in Veenhuizen.

Het idee

De initiatiefnemers van Het Pauperparadijs zijn Tom de Ket en Suzanna Jansen.

Tom de Ket is theatermaker en ontwikkelde met zijn theatergroep De Verleiders stuk over de vastgoedfraude. Maar hij was ook de regisseur van de succesvolle productie De Drentse Blues Opera, over de hedendaagse boerenproblematiek. Tom is zowel acteur, regisseur en schrijver. In de ontwikkeling van Het Pauperparadijs fungeerde hij zowel als schrijver als regisseur.

Suzanna Jansen is de auteur van het boek Het pauperparadijs, waarvan inmiddels meer dan 250.000 exemplaren verkocht zijn. Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis vertelt Suzanna het verhaal van de paupers en de hoge heren met goede bedoelingen, de geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid van generaal Johannes van den Bosch. Suzanna was als dramaturge betrokken bij de totstandkoming van de voorstelling.

Historische achtergrond

Het boek van Suzanna Jansen heeft de verborgen geschiedenis van Veenhuizen voor het eerst op grote schaal in de belangstelling gebracht. Die geschiedenis begon kort na de oorlogen van Napoleon en strekt zich uit tot in de 20ste eeuw.
De armoede was in die tijd immens en generaal Johannes van den Bosch had het idee dat hij dat probleem kon oplossen. Met steun van Koning Willem I wilde hij het land er weer bovenop helpen. Hij creëerde in 1818 een grootschalig experiment: de paupers uit de Hollandse steden en alle wezen uit alle provincies werden verplaatst naar zijn hertopvoedingsgestichten in het nog onontgonnen Drentse land.

De generaal was van plan op deze manier de armoede uit te roeien.
In het afgelegen dorp Veenhuizen werden duizenden paupers in een paar gestichten bij elkaar gezet met dramatisch effect. Hele gezinnen werden met goede bedoelingen uit elkaar getrokken. De meeste mensen zaten er jaren vast, waarna ze niet meer door de samenleving werden geaccepteerd en zich niet meer zelfstandig konden redden.

Dit lot hebben naar schatting zo’n 100.000 mensen ondergaan: zo’n 1 miljoen hedendaagse Nederlanders stammen van hen af. Het idealisme van de generaal en zijn geloof in de maakbaarheid van de samenleving, is een thema dat nog altijd actueel is.